Merhaba arkadaşlar bu makalemde sizlere masa üstü uygulamalarından ziyade web tabanlı programlama uygulamalarında kullanılan hepimizin yakından tanıdığı sevdiği html ile başlayan web serüvenimizi çoşturanyüzyılımızın zeki adamlarından birinin java script dilinden etkilenmesi sonucu oluşan bir dil olan php dilinden bahsetmek istiyorum.

Php nedir nasıl bir yapısı vardır

Hypertext Preprocessor “Üstün yazı Önişlemcisi Aslen: Personal Home Page Kişisel Ana Sayfa , genelağ için yaratılmış, sunucu taraflı, çok geniş kullanımlı, genel amaçlı, HTML içerisine gömülebilen betik ve programlama dilidir.

PHP, ilk kez Rasmus Lerdorf tarafından, web üzerinden sayfasına ziyaret edenleri izlemek amacıyla bir dizi Perl betiği kullanılarak geliştirilmişti.

Rasmus Lerdorf

Rasmus Lerdorf 1968 doğumlu PHP web programlama dilinin mucidi ve Apache sunucu projesi programcısı Danimarka kökenli ve Kanadalıdır.

Eylül 2002’den beri, Yahoo’da Altyapı Mimarisi Mühendisi olarak çalışmaktadır.

İnsanlar kısa zamanda php ile ilgilenmeye ve bu konuyla ilgili sorular sormaya başladıklarında, Rasmus kararını verdi ve bir betik motoru oluşturdu.

Ayrıca formlara da destek verdi ve böylece PHP/F1’i biçimlendirmiş oldu. Adını duyurdukça bir grup yazılım geliştirmecinin dikkatini çekti ve böylece bir API oluşturuldu ve PHP3 ortaya çıktı. Daha sonraları yeniden ele alınması gerekti ve Zend motoru PHP4’ü yaratmış oldu. Artık PHP önünde pek engel bulunmuyordu, böylece PHP daha ünlenmeye başladı. Günümüzde PHP, bloglardan forumlara, portal sistemlerinden veri tabanlarına, yapay sinir ağlarından matematiksel sistemlere, sınıflardan fonksiyonlara her türlü işlevde kullanılır.

PHP, özellikle mysql veritabanıyla birlikte ve Linux işletim sistemi altında iyi bir performans sergilmektedir. Bildiğiniz giib bende bir linuxçu olarak php hayranıyım bunun içinde genelde kendi makalelerimi yayınlayarak internet için bir kaynak üretme amacındayım.

Php’nin C/C++ diline olan benzerliği nedeniyle bu dili önceden bilenlerin PHP öğrenmesi oldukça kolaydır. Kolay öğrenilmesi ve hızlı performansı nedeniyle dünyanın en büyük siteleri olan Facebook, YouTube, Yahoo, Wikipedia ve OGame gibi dünyaca ünlü sitelerin yazımında kullanılmasına rağmen, kodların kolay anlaşılabilmesi açısından ve birden fazla programcı tarafından sürekli geliştirilmesi gereklidir.

Büyük projelerde Java nın kullanılması daha uygun görülmektedir. Ancak sadece web tabanlı yazılımın geliştirilmesi söz konusu olduğunda Java ya göre öğrenilmesinin daha kolay olması nedeniyle genellikle PHP tercih edilmektedir. PHP, web tasarımında önemli kolaylıklar sağlasa da 2005 te Google in AJAX kullanmaya başlamasından sonra tek başına öğrenilmesi yeterli olmamakta ve AJAX’ı öğrenmek için gerekli JavaScript, XML, HTML, (ve CSS) ile birlikte bir bütün oluşturabilmektedir.

Bir PHP betiğinin Perl ya da C gibi dillerden ne kadar farklı bir yapıda olduğuna dikkat edin. HTML kodu oluşturmak için bir sürü kod yazacağınıza, istediğiniz işi yapan bir PHP kodu yazıp onu HTML kodunun içine gömüyorsunuz (bu örnekte, yapılan iş ekrana yazı yazmak).

PHP kodu

özel başlangıç ve bitiş etiketleri arasına yazılır. Bu etiketler “PHP kipine” rahatlıkla girip çıkabilmenizi sağlarlar.

PHP’yi Javascript gibi kullanıcı tarafında çalışan dillerden ayıran, sunucu tarafında çalıştırılıyor olmasıdır. Yukardaki örnekteki kodu kendi sunucunuzda çalıştırırsanız, sitenize bağlanan kullanıcılar kodu göremeyecekler ve müdahale edemeyeceklerdir, yalnızca sonucu görebileceklerdir. Dilerseniz HTTP sunucunuzu bütün HTML dosyalarınızı PHP dosyası olarak görüp işleyecek hale bile getirebilirsiniz. Buna rağmen kullanıcılar sizin gerçekte sunucu taraflı bir uygulama kullandığınızı fark edemeyebilirler.

PHP kullanmanın en güzel yanlarından biri, yeni kullanıcılar için öğreniminin oldukça kolay olması ve aynı zamanda profesyonel kullanıcılar için ileri seviyede özellikler içermesidir. PHP’nin uzun özellikler listesini okumaktan korkmayın. Kısa sürede PHP ile programlamaya başlayabilir ve birkaç saat içersinde basit programlar yazmaya başlayabilirsiniz.

PHP’nin gelişimi sunucu-taraflı programlamaya odaklanmışsa da, çok daha fazlasını yapmanıza olanak tanıyan araçlara da sahiptir.

Örnek:

Bu örneğimizde html sayfası içinde ekranımıza echo fonksiyonu ile bir yazıyı bastırıyoruz.

PHP ile neler yapabilir

PHP temel olarak sunucu-taraflı programlamaya odaklanmıştır, CGI uygulamaları formdan veri toplama, devingen sayfa içeriği oluşturma, ya da çerez alıp gönderme gibi işlemleri yapabilir. Ancak PHP bunlardan çok daha fazlasını yapabilecek yetenektedir.

PHP betiklerinin kullanıldığı başlıca üç alan vardır.

Sunucu-taraflı programlama. Bu PHP için en geleneksel ve en temel olan alandır. Sunucu-taraflı programlama için üç şeye sahip olmanız gerekir. PHP çözümleyici (CGI ya da sunucu modülü), bir HTTP sunucusu ve bir tarayıcı. PHP programlamada deneyimliyseniz tüm bunları evinizdeki makinede çalıştırabilirsiniz. Yapılandırma ve Kurulum bölümünden bununla ilgili daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

Komut satırı uygulamaları. Bir PHP uygulamasını komut satırından hiçbir sunucu ya da tarayıcı uygulama kullanmadan çalıştırabilirsiniz. Burada tek ihtiyacınız olan PHP çözümleyicidir. Bu tür kullanım cron üzerinden (Windows eşdeğeri görev yöneticisi) düzenli çalıştırılan işlemler ya da basit metin işleme görevleri için idealdir.

Masaüstü uygulamalarının yazımı için

PHP için görsel uygulamaların yazılabileceği en iyi dil diyemeyiz, ancak PHP’yi iyi biliyorsanız ve PHP’nin birtakım ileri seviye özelliklerini kendi istemci taraflı uygulamalarınızda kullanmak istiyorsanız, PHP-GTK eklentisini bu tip programlar yazmak için kullanabilirsiniz. Bu şekilde platformdan bağımsız uygulamalar yazma şansına da kavuşacaksınız. PHP-GTK, PHP için bir eklentidir ve ana dağıtımda yer almaz. PHP-GTK linke tıklayarak eklenti sitesini ziyaret edebilirsiniz.

PHP bütün büyük işletim sistemlerinde, Linux, birçok Unix türevi (HP-UX, Solaris, OpenBSD vb.), Microsoft Windows, Mac OS X, RISC OS dahil olmak üzere çok çeşitli platformlarda çalışabilir. PHP benzer biçimde bugün yaygın biçimde kullanılan HTTP sunucularının büyük kısmını destekler. Bunlara Apache, IIS ve daha birçok sunucuyu örnek gösterebiliriz. Bunlara FastCGI PHP çalıştırılabilirini kullanan lighttpd ve nginx gibi sunucular da dahildir. PHP modül olarak kullanılabildiği gibi bir CGI işleyici olarak da çalıştırılabilir.

Sonuç olarak, PHP ile işletim sistemi ve HTTP sunucusu seçme özgürlüğüne sahipsiniz. Dahası, hangi programlama yöntemini kullanacağınıza, işlevsel yaklaşımı mı yoksa nesne yönelimli yaklaşımı mı yoksa her ikisini birden mi kullanacağınıza kendiniz karar verebilirsiniz.

PHP’nin yetenekleri yalnızca HTML çıktı üretmekle sınırlı değildir. PHP’nin yetenekleri arasında resim çıktısı üretebilme, PDF oluşturabilme ve hatta Flash filmleri oluşturabilme (libswf ve Ming kullanarak) bulunmaktadır. Aynı şekilde XHTML ya da XML gibi her tür metin tabanlı dosyayı oluşturabilmeniz mümkündür. PHP bu dosyaları özdevinimli olarak oluşturabilir ve ekrana yazdırmanın yanında sizin için dosya sisteminde saklayabilir, böylece devingen içeriğiniz için sunucu-taraflı bir depo sistemini kullanımınıza sunabilir.

PHP’nin en güçlü ve en çok üstünde durulan özelliklerinden biri, sahip olduğu geniş ve gelişmiş veritabanı desteğidir. Veritabanlarına özgü eklentilerden birini (örn. mysql) kullanarak veya PDO gibi bir soyutlama katmanı kullanarak PHP ile veritabanı bağlantılı site sayfaları oluşturmak ya da ODBC eklentisi üzerinden bu standardı destekleyen bir bağlantı açmak son derece basittir. Diğer veritabanları için cURL eklentisi veya soketler (CouchDB gibi) kullanılabilir.

PHP, farklı hizmetlerle LDAP, IMAP, SNMP, NNTP, POP3, HTTP, COM (Windows için) ve daha sayısız protokol aracılığıyla iletişim kurabilecek bir altyapıya da sahiptir. Hazır modüllerin haricinde ham ağ soketleri açıp bu soketler üzerinden istediğiniz bütün protokollerle çalışabilirsiniz. PHP, WDDX üzerinden sanal olarak sanal doku üzerinde hangi dilde yazılmış olursa olsun tüm uygulamalarla haberleşebilir. Ayrıca Java nesnelerinin oluşturulabilmesi ve şeffaf biçimde PHP nesneleri olarak kullanılabilmeleri önemli bir diğer özelliktir.

PHP oldukça faydalı belge işleme özelliklerine sahiptir. Bu yelpaze Genişletilmiş POSIX ya da Perl düzenli ifade komutlarından (PCRE) XML dosyalarını okumaya ve çözümlemeye kadar uzanır. PHP tüm XML uzantılarını libxml2 tabanında tek bir standartta toplamış ve SimpleXML ile XMLReader ve XMLWriter desteğini de bünyesine katarak sunduğu imkan yelpazesini genişletmiştir.

Alfabetik olarak ve sınıflandırılarak belgelenmiş daha pek çok ilginç eklenti vardır. Bunlara ek olarak » XDebug gibi PHP kılavuzu içinde belgelenmiş ya da belgelenmemiş PECL eklentileri de mevcuttur.

Sizin de görebildiğiniz gibi bu sayfa PHP’nin sunabileceği bütün özellikleri ve faydaları anlatabilmek için yeterli değildir. Daha ayrıntılı olarak diğer konularımda örnekler üzerinde anlatmaya özen göstereceğim.

Bursa-Bilgisayar.com’dan Saygılar Sevgilerle dilerim sizlere bu konuda biraz yardımım dokunmuştur. Kişisel olarak söylemeliyimki internet üzerinde bir proje içerisine giren herkezin yolu muhakkak php ye düşecektir.